नवी दिल्ली | विशेष रिपोर्ट
देशात इंटरनेट, ऑनलाइन बँकिंग, UPI, सोशल मीडिया आणि डिजिटल व्यवहार वाढत असतानाच सायबर गुन्ह्यांचे प्रमाण झपाट्याने वाढत आहे. सामान्य नागरिकांपासून व्यापारी, नोकरदार, विद्यार्थी आणि ज्येष्ठ नागरिकांपर्यंत सर्वच घटक सायबर गुन्हेगारांच्या निशाण्यावर आले आहेत.
Contents
सायबर गुन्ह्यांचे प्रमुख प्रकार
- डिजिटल अटक (Digital Arrest Scam)
पोलीस, CBI, ED अधिकारी असल्याचे भासवून व्हिडिओ कॉलद्वारे धमकी देऊन पैसे उकळले जातात. - UPI / OTP फसवणूक
OTP, लिंक किंवा QR कोड स्कॅन करून खात्यातील रक्कम क्षणात गायब केली जाते. - फेक कॉल्स व बनावट कस्टमर केअर
बँक, मोबाईल कंपनी किंवा सरकारी अधिकारी असल्याचे सांगून माहिती मिळवली जाते. - सोशल मीडिया हॅकिंग
फेसबुक, इन्स्टाग्राम, व्हॉट्सॲप अकाउंट हॅक करून मित्रमंडळींकडून पैसे मागितले जातात. - ऑनलाइन जॉब व लोन स्कॅम
घरबसल्या काम, इन्स्टंट कर्जाच्या नावाखाली फसवणूक.
आकडेवारी काय सांगते?
- दररोज हजारो तक्रारी राष्ट्रीय सायबर क्राईम पोर्टलवर नोंदवल्या जात आहेत
- कोट्यवधी रुपयांची आर्थिक फसवणूक होत असल्याचे अहवालात स्पष्ट
- ग्रामीण भागातही सायबर गुन्हे मोठ्या प्रमाणात वाढले
सरकार आणि पोलीस यंत्रणेची कारवाई
- गृह मंत्रालयाकडून सायबर अलर्ट व जनजागृती मोहीम
- सायबर पोलिस स्टेशन व विशेष तपास पथके सक्रिय
- 1930 हेल्पलाईन व cybercrime.gov.in पोर्टलवर तक्रार सुविधा
नागरिकांनी घ्यावयाची काळजी
- कोणालाही OTP, PIN, CVV सांगू नका
- अनोळखी लिंक / QR कोड स्कॅन करू नका
- सरकारी यंत्रणा कधीही व्हिडिओ कॉलवर पैसे मागत नाही
- संशयास्पद कॉल त्वरित कट करा
- फसवणूक झाल्यास तात्काळ 1930 वर कॉल करा
तज्ञांचा इशारा
“डिजिटल सुविधा वाढल्या तशीच सजगता आवश्यक आहे. थोडीशी चूक मोठ्या आर्थिक नुकसानीस कारणीभूत ठरू शकते.”
निष्कर्ष
सायबर गुन्हे हा केवळ तांत्रिक नाही तर सामाजिक धोका बनत चालला आहे. जागरूकता, सावधगिरी आणि तत्काळ तक्रार हाच यावर प्रभावी उपाय आहे.
